Διακοπές!

Τετάρτη 3 Ιανουαρίου 2024

Πως προσεγγίζουμε το Ολοκαύτωμα στη Σχολική Τάξη

 


 


Ημέρες Μνήμης για το Ολοκαύτωμα από το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης

Εκπαιδευτικό Επιμορφωτικό Σεμινάριο

"Πώς προσεγγίζουμε το Ολοκαύτωμα στη σχολική τάξη"

Παρασκευή 12 Ιανουαρίου 2024,17:00

Το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης και οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης Φιλολόγων του 1ου ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Αττικής με έδρα τη Διεύθυνση Β/θμιας Α΄ Αθήνας, Παναγιώτης Γατσωτής, Αλέξανδρος Καραφωτιάς, Καλυψώ Λάζου-Μπαλτά, Μαρία Νέζη  και Ασπασία Παυλοπούλου, θέλοντας να συμβάλουν στην Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος (27 Ιανουαρίου) συνδιοργανώνουν εκπαιδευτικό επιμορφωτικό σεμινάριο, σύμφωνα με Απόφαση της Ολομέλειας του 1ου ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Αττικής (Πράξη 11η/30-11-2023), την Παρασκευή 12 Ιανουαρίου 2024 στις 17:00 με θέμα: Πώς διδάσκουμε το Ολοκαύτωμα μέσα από τη Λογοτεχνία.

Πρόγραμμα Ημερίδας

17:00-17:15: Ενημέρωση

17:15-17:30: Βιβλία Ελλήνων συγγραφέων για το Ολοκαύτωμα και τρόποι αξιοποίησής τους στη Σχολική Τάξη

Κώστας Στοφόρος, Συγγραφέας-Δημοσιογράφος, Συνεργάτης Μουσείου Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης

17:30-17:45: «Ψηφίδες συλλογικής μνήμης σε κείμενα παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας» Διδακτικές Προσεγγίσεις

Αναγνώστου Κλειώ, Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ΠΕ70

M.A. Ευρωπαϊκές Λογοτεχνικές Κουλτούρες, Υπεύθυνη για τον κλάδο του παιδικού βιβλίου στο Τμήμα Επικοινωνίας των Εκδόσεων Διόπτρα

17:45-18:00: Tα βασικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζει ένας εκπαιδευτικός για το Ολοκαύτωμα

Αναστάσιος Καράμπαμπας, Καθηγητής, Ιστορικός, Συγγραφέας

Περίπατος

Θα ακολουθήσει περίπατος στην Πλάκα με αναφορά στα όσα έγιναν στην Αθήνα της Κατοχής, οδηγώντας στη σωτηρία εκατοντάδων Ελλήνων Εβραίων.

*Σημειώνεται ότι η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών έχει καθιερώσει την 27η Ιανουαρίου ως «Διεθνή Μέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος». Η 27η Ιανουαρίου του 1945 ήταν η μέρα κατά την οποία απελευθερώθηκε το στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου.

Για εκδήλωση ενδιαφέροντος συμπληρώνετε τη φόρμα συμμετοχής εδώ.

Οι βεβαιώσεις θα αποσταλούν ηλεκτρονικά.

Τετάρτη 27 Δεκεμβρίου 2023

Χριστουγεννιάτικες συνταγές από το βιβλίο "20 σεφ, 11 μαμάδες κι εγώ"

 Χριστουγεννιάτικες προτάσεις

Τις συνταγές αυτές του Νεκτάριου, μαζί με άλλες 109 συνταγές από 19 ακόμη σεφ και 11 μαμάδες θα τις βρείτε στο βιβλίο "20 σεφ, 11 μαμάδες κι εγώ -111 συνταγές και ιδέες διατροφής για παιδιά" (Κριτική)


Χριστουγεννιάτικη σαλάτα

Υλικά
Λάχανο
Καρότο
1 κουταλιά της σούπας κοκουνάρι
2 κ.σ. σταφίδες
2-3 κ.σ. ρόδι

Για τη βινεγκρέτ2 κρόκοι αυγού
1 φλυτζάνι ελαιόλαδο
1/2 φλυτζανάκι του καφέ ξίδι
ξύσμα 1/2 πορτοκαλιού
1/2 φλυτζάνι χυμό πορτοκαλιού
Αλάτι
Πιπέρι

Εκτέλεση
Τρίβουμε το λάχανο και το καρότο και αναμιγνύουμε με τις σταφίδες και τα κουκουνάρια.
Χτυπάμε καλά στο μίξερ τους 2 κρόκους και σιγά- σιγά προσθέτουμε κατά σειρά το ελαιόλαδο, το ξίδι, το χυμό και το ξύσμα του πορτοκαλιού, αλάτι και πιπέρι.
Περιχύνουμε τη σαλάτα μας με τη βινεγκρέτ και προσθέτουμε τα ρόδια.

Γλυκόξινο γουρουνόπουλο στο φούρνο

Υλικά1 1/2 κιλό καρέ γουρουνόπουλου γάλακτος με την πέτσα
4-5 ξινόμηλα
10 αποξηραμένα βερίκοκα
1/2 φλιτζάνι μαύρες σταφίδες
1/2 φλιτζάνι ξανθές σταφίδες
3-4 σκελίδες σκόρδο
100 γρ. μέλι
50 γρ. ξίδι μπαλσάμικο
1 κούπα ζωμό κρέατος
Αλάτι
Πιπέρι
Εκτέλεση
Βάζουμε το γουρουνόπουλο στο ταψί και το αλατοπιπερώνουμε καλά. Προσθέτουμε το ζωμό, τα φρούτα και τα υπόλοιπα υλικά -εκτός από το μέλι και το ξίδι.
Αφήνουμε το φαγητό μας να ψηθεί 1-1 1/2 ώρα στους 180ο. 10 λεπτά πριν ολοκληρωθεί το ψήσιμο, το βγάζουμε από το φούρνο και το αλείφουμε με το μίγμα από το μέλι και το ξίδι.
Όταν τελειώσει το ψήσιμο, βγάζουμε το γουρουνόπουλο. Τη σάλτσα του μαζί με τα υπόλοιπα υλικά τη βάζουμε σε κατσαρολάκι να πάρει βράση και να δέσει, ώστε να μη χρειαστεί να προσθέσουμε αλεύρι ή κορν φλάουρ.

Γλυκό καρύδας

Υλικά
Για την κρέμα
50 γρ. καρύδα
2 κουτιά γάλα καρύδας
2 ζελατίνες
500 γρ. φρέσκια κρέμα γάλακτος
100 γρ. ζάχαρη άχνη
Για το παντεσπάνι1 φλυτζάνι αλεύρι
1 κ.σ. μπέικιν πάουντερ
5 αυγά
1 1/2 κούπα ζάχαρη
1/4 του φλυτζανιού λικέρ πικραμύγδαλο (αμαρέτο) ή βανίλια

Εκτέλεση
Για την κρέμα
Χτυπάμε την καρύδα με το γάλα καρύδας. Αφού λιώσουν οι ζελατίνες (προσοχή να μη βράσουν) αναμιγνύουμε. Στη συνέχεια χτυπάμε καλά την κρέμα γάλακτος ώστε να γίνει σαντιγί. Ανακατεύουμε τις δυο κρέμες μαζί με τη ζάχαρη άχνη.
Για το παντεσπάνι
Χτυπάμε τα αυγά με τη ζάχαρη. Ρίχνουμε σιγά- σιγά κοσκινισμένο αλεύρι και μπέικιν πάουντερ. Ρίχνουμε το λικέρ και αναμιγνύουμε. Στρώνουμε σε ταψί λαδόκολλα και ψήνουμε για 20 λεπτά σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για να φουσκώσει.
Το βγάζουμε, το κόβουμε σε στρώσεις και απλώνουμε πανω του την κρέμα. Το αφήνουμε στο ψυγείο να παγώσει.

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου»: Ρεμπετική βραδιά στο Πόρτο Κάγιο

 


«Σα μαγεμένο το μυαλό μου»: Ρεμπετική βραδιά στο Πόρτο Κάγιο

Με αφορμή το ομώνυμο βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου

Την Πέμπτη 28 Δεκεμβρίου, στις 9 το βράδυ σας περιμένουμε στο μεζεδοπωλείο Πόρτο Κάγιο στην Αγία Παρασκευή για

Καλεσμένος μας θα είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου» (εκδόσεις Τόπος) Θανάσης Σκρουμπέλος που θα μοιραστεί στιγμές από τις ιστορίες μιας αξέχαστης εποχής που μέσα από τα κείμενα και τις εικόνες του ζωντανεύει με ξεχωριστό τρόπο.

Ο Σταμάτης Πάρχας, ντύνει μουσικά τη βραδιά με το μπουζούκι  και το τραγούδι του.

Την εκδήλωση επιμελείται και παρουσιάζει ο Κώστας Στοφόρος

Πόρτο Κάγιο, Γαρυττού 112 Αγία Παρασκευή -κοντά στο Μετρό Χαλάνδρι- τηλ.  21 0600 3352 /6974586419

Για το βιβλίο

To «Σα μαγεμένο το μυαλό μου» περιλαμβάνει έναν κύκλο αφηγήσεων και εικόνων εμπνευσμένων από έναν αντίστοιχο κύκλο δημοφιλών ρεμπέτικων και λαϊκών τραγουδιών. Ο Θανάσης Σκρουμπέλος, δεινός αρχαιολόγος της λαϊκής σοφίας, της λαϊκής πίστης, των λαϊκών πόθων, των λαϊκών αναγκών, σκάβει βαθιά φέρνοντας στο φως αυθεντικά ήθη και πηγαίες συμπεριφορές, πολύτιμες μνήμες, αρχαίες πληγές και συλλογικούς καημούς.

H πρωτοτυπία αυτού του πολύχρωμου τόμου δεν περιορίζεται στις αφηγήσεις. Οι λαϊκές ζωγραφιές του Σκρουμπέλου, εν είδει αγιογραφίας, χάρη στην εμπνευσμένη μαστοριά του, αποτυπώνουν με τη σειρά τους αισθήματα, σχέσεις, βάσανα, πόθους, ζωγραφίζοντας ό,τι δεν μπορεί να αρθρώσουν οι λέξεις: ολόγυμνη τη λαϊκή ψυχή μες στο άρρητο μεγαλείο της. Το Σα μαγεμένο το μυαλό μου αποκαλύπτει έτσι έναν παραδεισένιο Τόπο όπου κάθε πινελιά και κάθε λέξη, κάθε σχέδιο και κάθε ιστορία επιτρέπουν στο τέλος σαν μαγεμένο το μυαλό του αναγνώστη να φτερουγίσει στο άπειρο…

 

Γράφει η Μαριάννα Τζιαντζή για το Πριν

Μια συλλογή με 19 διηγήματα και ισάριθμες ζωγραφιές και, όπως μας λέει ο υπότιτλος, Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής (εκδ. Τόπος). Ο συγγραφέας, γέννημα θρέμμα του Κολωνού, με μακρά και φωτεινή θητεία στην πεζογραφία, το θέατρο, τη συγγραφή σεναρίων, τη δημοσιογραφία αλλά και στον αντιδικτατορικό αγώνα (ναι, να το λέμε κι αυτό) γράφει και ζωγραφίζει ιστορίες. Ιστορίες μέσα στις οποίες φτερουγίζουν ο λαϊκός πολιτισμός, η περηφάνια, οι καημοί, ο έρωτας, το φιλότιμο, η φιλία, η προδοσία, η δίκαιη εκδίκηση. Κάθε ιστορία είναι εμπνευσμένη από ένα ρεμπέτικο ή λαϊκό τραγούδι και συνοδεύεται από μια ολοσέλιδη ζωγραφιά φιλοτεχνημένη από τον συγγραφέα.

 

Ο λαϊκός πολιτισμός δεν είναι μια ονειρική έννοια, πλασμένη σε εργαστήρια θεωρητικών. Στις σελίδες του βιβλίου του Θανάση Σκρουμπέλου, οι αξίες, τα όνειρα και οι ανάγκες του λαού ζωντανεύουν, πάλλονται, μιλούν με απλότητα και δύναμη μέσα από τα πρόσωπα. Πρόσωπα που κινούνται στους δρόμους φτωχών συνοικιών, σε σπίτια και μαγαζιά, στις φυλακές, στο γήπεδο. Αρκετές ιστορίες είναι εμπνευσμένες από πραγματικά περιστατικά (όπως τα τραγούδια έξω από τις Φυλακές Αβέρωφ ή ο διαβόητος «σερίφης» του Έβρου), άλλες είναι γέννημα της φαντασίας του συγγραφέα αλλά μοιάζουν πιο αληθινές και από τις «αληθινές».

Το βιβλίο αυτό φέρνει στη ζωή μας χρώμα, χαμόγελο, ελπίδα. Αξίζει να το διαβάσουμε αλλά και να το προσφέρουμε σαν χριστουγεννιάτικο δώρο στους φίλους μας.

Μ. Τζιαντζή, Πριν 9/12/2023

 

Για τον συγγραφέα

Ο Θανάσης Σκρουμπέλος, εκτός από συγγραφέας, είναι γνωστός σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Σπούδασε Καλές Τέχνες (χαρακτική και αγιογραφία) στην Αθήνα και κινηματογράφο στο Λονδίνο (στο London Film School), με υποτροφία της Διεθνούς Αμνηστίας, ως διωκόμενος από τη δικτατορία. Έχει εργαστεί ως δημοσιογράφος σε αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά, ενώ έχει γράψει σενάρια για την τηλεόραση (Τα παιδιά της Νιόβης του Κώστα Κουτσομύτη) και τον κινηματογράφο (Το πέρασμα, Η Αριάδνη μένει στη Λέρο, Καλή πατρίδα σύντροφε κ.ά). Έχει σκηνοθετήσει ταινίες μεγάλου μήκους (Αλιόσσα, Χαβάη, Ο Τζώνης Κελν, κυρία μου, την ομαδική Νέος Παρθενώνας, και τη σπονδυλωτή Η αυλή με τα σκουπίδια κ.ά.). Ασχολείται επίσης με τη συγγραφή και τη μετάφραση θεατρικών έργων (Χαβάη, Μυστικές φωνές, Γέρμα, Γέλιο στο σκοτάδι κ.ά.).

Έχει εκλεγεί αρκετές φορές μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών και είναι από τα ιδρυτικά μέλη της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος.

Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου 2017

Ένα σημαντικό έργο για τον Συνεταιρισμό Ζαγοράς Πηλίου

                               
                             

«ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΖΑΓΟΡΑΣ ΠΗΛΙΟΥ 1916 – 2016, Ένας αιώνας συνεταιριστικής παράδοσης και αγώνα, Η ιστορία, Οι συνεταιριστικές αξίες και Ο πολιτισμός της αγροτικής παραγωγής» 


Ενώπιον των συνεταίρων, επισκεπτών της περιοχής και φίλων του Συνεταιρισμού, που έγινε πασίγνωστος από το εμπορικό σήμα ΖΑΓΟΡΙΝ, έγινε η παρουσίαση του δίτομου λευκώματος του Συνεταιρισμού Ζαγοράς, το Σάββατο 02 Δεκεμβρίου 2017 στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δημοτικού Σχολείου Ζαγοράς «Ρήγας Φεραίος».

Οι συγγραφείς της δίτομης έκδοσης είναι ο Δρ Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης και ο Διονύσιος Α. Βαλασσάς, Γενικός Διευθυντής της Οργάνωσης . Οι δύο τόμοι αποτελούν αποτέλεσμα εργασίας μίας πολυμελούς ομάδας ανθρώπων, καθοδηγούμενων από την επιστημονική και συγγραφική εμπειρία του Αλέξανδρου Καπανιάρη , από την  βιωματική εμπειρία του Διονύσιου Βαλασσά και από το μεράκι όλων για ανάδειξη της τοπικής συνεταιριστικής παράδοσης και ευρύτερα της ιστορίας.  Την ομάδα επιστημόνων και ειδικών αποτελούν οι: Πολίτης Αντώνιος, Παναγιώτης Σαράφης, Πέτρος Βελέντζας, Ιωάννης Γκλαβάτος, Αχιλλέας Γκλαβάτος, Χαράλαμπος Ψιμόπουλος, Βασίλειος Μπιρλιράκης, Ευάγγελος Τσιάμης, Σοφία Ξυνογαλά, Βασίλειος Αγιοπετρίτης, Νικόλαος Διαμαντάκος, Εμμανουήλ Γκαγκάκης. Την καλλιτεχνική επιμέλεια ανέλαβε η  Αποστολία Παλάσκα εκ μέρους των «Γραφικών Τεχνών ΠΑΛΜΟΣ» που είχαν και την τελική επιμέλεια της εκτύπωσης. Το δίτομο έργο προσφέρεται σε ειδική κασετίνα και συνοδεύεται επίσης από το ιστορικό δίγλωσσο ντοκιμαντέρ «με τα τσαπιά και με τα θκέλια», παραγωγής του Συνεταιρισμού και σκηνοθεσίας του Γιώργου Λάγδαρη, σε έρευνα και κείμενα του Αλέξανδρου Καπανιάρη που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2016 και έπειτα από κρίση είχε δύο διεθνείς συμμετοχές σε φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου στο Λονδίνο και στο Λος Άντζελες.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με το καλωσόρισμα από την Αντιπρόεδρο και υπεύθυνη από το Διοικητικό Συμβούλιο για τις επετειακές δράσεις για τα 100 χρόνια διαρκούς λειτουργίας, Δέσποινα Βαρούτα και την επίσημη έναρξη της εκδήλωσης πραγματοποίησε ο Πρόεδρος του Συνεταιρισμού, Αντώνιος Λάσκος. Ο Πρόεδρος αφού ανέφερε ότι ελπίζει το έργο να είναι οδηγός για τις επόμενες γενιές, προσκάλεσε τα μέλη και τους συμπολίτες να συνεχίσουν να προσφέρουν υλικό φωτογραφιών και τεκμηρίων στην Οργάνωση για τον εμπλουτισμό του ψηφιακού ιστορικού αρχείου της Οργάνωσης που δημιουργείται. Έθεσε ως στόχο την ένταξη του Συνεταιρισμού στο διεθνή κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, μετά την ένταξη στον εθνικό κατάλογο. Ο Πρόεδρος ευχαρίστησε τους συγγραφείς και όλη την ομάδα που εργάστηκε. Ακολούθησε χαιρετισμός – τοποθέτηση από τον Δήμαρχο Ζαγοράς – Μουρεσίου, Παναγιώτη Κουτσάφτη, ο οποίος είχε λάβει πρώτος το έργο από την Οργάνωση και ανέφερε ότι αυτή είναι η παρακαταθήκη όλων των δράσεων για τα 100 χρόνια λειτουργίας του Συνεταιρισμού, του οποίου είναι μέλος από το 1986 και υπηρέτησε κυρίως ως Προϊστάμενος του Εποπτικού Συμβουλίου.  Όπως είπε το έργο εξηγεί ακριβώς γιατί για τον Συνεταιρισμό Ζαγοράς μηλά-ει η ιστορία. Στη συνέχεια χαιρετισμό απεύθυνε ο Αντιπεριφερειάρχης Γιώργος Καλτσογιάννης και η Γραμματέας του Περιφερειακού Συμβουλίου Μαρίνα Χρυσοβελώνη. Ευχή όλων η συνέχιση του έργου του Συνεταιρισμού που αποτελεί πρότυπη επιχείρηση και για τη Μαγνησία αλλά και για τη χώρα. Ακολούθησαν οι εισηγήσεις των αρμοδίων προσκεκλημένων  για τη παρουσίαση, υπό τον συντονισμό του κυρίου Ζώη Τσώλη, αρχισυντάκτη οικονομικών της εφημερίδας «ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» και εξειδικευμένου δημοσιογράφου οικονομικών και επιχειρησιακών θεμάτων .

 Για το δίτομο έργο μίλησαν στους συνεταιριστές και στο ευρύτερο κοινό οι ακόλουθοι: α) Γεώργιος Γριτζάς, Επίκουρος καθηγητής Γεωγραφίας και Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας για τη Χωρική Ανάπτυξη, του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ο κύριος Γριτζάς παράλληλα είναι μέλος της Ακαδημαϊκής Εποπτείας του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία» του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου.  β) Σταυριανή Κουτσού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια για τις συλλογικές δράσεις στον αγροτικό χώρο του Τμήματος Τεχνολόγων Γεωπόνων του Αλεξάνδρειου Τεχνολογικού Ιδρύματος Θεσσαλονίκης. γ) Αχιλλέας Κοντογεώργος, Επίκουρος Καθηγητής Διοίκησης Αγροτικών Συνεταιρισμών & Επιχειρήσεων Τροφίμων του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων του Πανεπιστημίου Πάτρας. Ο κύριος Γριτζάς αναφέρθηκε κυρίως στη σημασία της κοινωνικής οικονομίας έναντι της συμβατικής ως προς την ευημερία των τοπικών κοινωνιών και ανέδειξε την οπτική αυτή μέσα από το έργο, προβάλλοντας παράλληλα και θετικές πρακτικές από άλλες συνεταιριστικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη. Η κυρία Κουτσού, αναφέρθηκε στα συνολικά επιχειρηματικά και κοινωνικά επιτεύγματα του Συνεταιρισμού, αναφέροντας τη συνάφειά τους με τις γενικότερες συνεταιριστικές αξίες αλλά και συγκρίνοντας με τα ελληνικά δεδομένα. Ο κύριος Κοντογεώργος έδωσε μια άλλη διάσταση, που το κύριο σκέλος της ήταν η αντιμετώπιση εσωτερικών θεμάτων διοίκησης και λειτουργίας μιας συνεταιριστικής αγροτοδιατροφικής επιχείρησης αναδεικνύοντας την ιστορική πορεία του Συνεταιρισμού και υποδεικνύοντας τις προοπτικές για το μέλλον.

Παρούσα προφανώς ήταν η Υφυπουργός Οικονομικών, Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Μαγνησίας και επί δεκαετίες στέλεχος του Συνεταιρισμού, κυρία Κατερίνα Παπανάτσιου, η οποία τοποθετήθηκε για το συνολικό αποτύπωμα του Συνεταιρισμού στη περιοχή και για τη σημαντικότητα της Οργάνωσης στο επιχειρηματικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της χώρας.
Η εκδήλωση συνεχίστηκε με την απόδοση τιμητικής πλακέτας από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου στους συγγραφείς και στην ομάδα που εργάστηκε για την υλοποίηση της έκδοσης, όπως επίσης και στην υπεύθυνη της Γραμματείας του Συνεταιρισμού, Κερασία Βαλασσά αλλά και στον Υποδιευθυντή της Οργάνωσης, Άγγελο Θεοδώρου οι οποίοι υποστήριξαν τις ανάγκες της έκδοσης μέσα από την εμπειρία τους και τα πεδία των αρμοδιοτήτων τους στις υπηρεσίες του Συνεταιρισμού.
Τον λόγο έπειτα έλαβε ο Αλέξανδρος Καπανιάρης, ένας εκ των συγγραφέων και επιστημονικός υπεύθυνος του συνολικού σχεδιασμού των δράσεων για τα 100 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας. Ο κύριος Καπανιάρης αφού ανέλυσε τη διαδικασία που ακολουθήθηκε ώστε να τιθασευτεί ο τεράστιος όγκος του υλικού, ανέδειξε τη σημασία της ομαδικότητας για την επίτευξη του στόχου, τον ρόλο όσων εργάστηκαν για το λεύκωμα και ευχαρίστησε με θέρμη τα προηγούμενα και το νυν Διοικητικό Συμβούλιο, το Εποπτικό Συμβούλιο και τη Γενική Συνέλευση της Οργάνωσης που εμπιστεύτηκαν τον ίδιο και την υπόλοιπη ομάδα. Επεξήγησε την επιστημονική αξία του έργου αλλά ανέλυσε και τον πολύπλευρο χαρακτήρα της έκδοσης, ως προς τη γενικότερη προοπτική της περιοχής.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την τοποθέτηση του έτερου συγγραφέα,  Διονυσίου Βαλασσά, ο οποίος όπως είπε η Αντιπρόεδρος που είχε την ευθύνη του γενικότερου συντονισμού της εκδήλωσης αποτελεί το ζωντανό 1/3 της ιστορίας του Συνεταιρισμού. Ο Διευθυντής εστίασε στην εμπορική κατεύθυνση που είχε η Οργάνωση από την ίδρυσή της και κυρίως στο ιστορικό πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο που ίσχυε το 1916 όταν οι 200 περίπου Ζαγοριανοί αποφάσισαν να ιδρύσουν τον Συνεταιρισμό. Η χώρα ήταν διχασμένη, βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση όπως όλη η Ευρώπη, υπήρχε φτώχια, έλλειψη υποδομών, δεν υπήρχε οδικό δίκτυο στη περιοχή και μόνη δίοδος εμπορίας ήταν η θάλασσα, δεν είχε γίνει η αγροτική μεταρρύθμιση και όμως οι Ζαγοριανοί τα κατάφεραν.


Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνεταιρισμού στήριξε σθεναρά την προσπάθεια αυτή, έχοντας τη προσδοκία ότι το σύνολο του έργου θα αποτελέσει εφαλτήριο για τις νέες γενιές συνεταιριστών ώστε να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν, καθώς η ιστορία μπορεί να είναι δίδαγμα για το μέλλον. Παράλληλα, με την έκδοση, το κοινωνικό σύνολο θα μπορεί να αποκτήσει μία ευρύτερη αντίληψη ως προς την αξία του αγροτικού συνεταιριστικού πνεύματος γενικότερα,  το οποίο μπορεί να αποτελεί ένα λειτουργικό μοντέλο κοινωνικής ευημερίας και παραγωγής.


Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2017

Τι θα γίνει με την Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και τη Λαμία ;



Αποτέλεσμα εικόνας για λαμια πλατεια ελευθεριας
Τι θα γίνει με την Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση
στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και τη Λαμία ;

Κωνσταντίνος Τσαμαδιάς * & Αναστάσιος Καραθεόδωρος**

Στην Ελλάδα, η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση συγκροτείται από δύο τομείς διακριτής αποστολής: τον Πανεπιστημιακό και τον Τεχνολογικό. Δομές του Πανεπιστημιακού τομέα αποτελούν τα Πανεπιστήμια – Πολυτεχνεία και του Τεχνολογικού τομέα τα ΤΕΙ. Από το 1975 έως σήμερα, τα δύο υποσυστήματα, επεκτάθηκαν σημαντικά. Η ποσοτική εξέλιξη των υποσυστημάτων φαίνεται στα στοιχεία του Πίνακα  1.
Πίνακας 1: Τριτοβάθμια εκπαίδευση (Πανεπιστημιακά και Τεχνολογικά Ιδρύματα):
                    Δομές, Διδακτικό προσωπικό, Φοιτητές, Φοιτητές ανά Διδάσκοντα
Έτος
1995
2000
2005
2012

Πανεπιστημιακά Ιδρύματα
Μονάδες
18
18
21
22
Διδακτικό Προσωπικό
9.488
10.438
12.684
11.076
Φοιτητές
104.045
147.798
170.629
168.637
Φοιτητές ανά Διδάσκοντα
11
14
14
15

Τεχνολογικά Ιδρύματα
Μονάδες
15
15
16
16
Διδακτικό Προσωπικό
5.465
8.932
11.475
6.435
Φοιτητές
55.095
100.181
140.987
115.941
Φοιτητές ανά Διδάσκοντα
10
11
12
18

Σύνολο
Μονάδες
33
33
37
38
Διδακτικό Προσωπικό
14.953
19.370
24.159
17.511
Φοιτητές
159.140
247.979
311.616
284.578
Φοιτητές ανά Διδάσκοντα
11
13
13
16
Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή
Τα στοιχεία του Πίνακα 1 αποκαλύπτουν τη σημαντική ανάπτυξη των δύο υπο-συστημάτων. Η επέκταση όμως έγινε άναρχα και χωρίς ενιαία κριτήρια. Οι δομές κατακερματίστηκαν. Όμως, πέραν της ποσοτικής ανάπτυξης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, μελέτες, δημοσιευμένες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, αποκαλύπτουν:
Θετική αλλά χαμηλή αποδοτικότητα των κοινωνικών και ιδιωτικών (φοιτητών) επενδύσεων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (χαμηλότερη στα ΤΕΙ).
Θετική αλλά χαμηλή συμβολή της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο ρυθμό Μεγέθυνσης της οικονομίας (εθνική και περιφερειακές).
Μάλλον χαμηλή, κατά μέσο όρο, αποδοτικότητα και ποιότητα των δομών της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (σημαντικά χαμηλότερη των ΤΕΙ).
Σχετικά μη ικανοποιητικές θέσεις  (κυρίως τα ΤΕΙ) στις διεθνείς κατατάξεις των Τριτοβάθμιων Ιδρυμάτων.
Δυσαρμονία μεταξύ Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας.
Έντονα φαινόμενα διαρροής εγκεφάλων (brain drain) και υπερ-εκπαίδευσης (over-education).
Το μέγεθος της συμβολής κάθε Τριτοβάθμιου Ιδρύματος στην ανάπτυξη, τοπική, περιφερειακή και εθνική, εξαρτάται από την ποιότητα και την αποδοτικότητά του.
Κυρίως μετά το 2000, έγιναν, κατά καιρούς, παρεμβάσεις στο σύστημα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Κινήσεις εξ-ορθολογισμού των υποσυστημάτων έγιναν τις περιόδους (2005-09) [«βάση του 10»] και (2013-14) [Αθηνά 1], οι οποίες στη συνέχεια ακυρώθηκαν.
Έτσι η αρχιτεκτονική του συστήματος εξακολουθεί και σήμερα να είναι μη ορθολογική. Ο ανορθολογισμός αυτός έχει δυσμενείς συνέπειες τόσο στην ποιότητα του παραγόμενου ανθρώπινου κεφαλαίου όσο και στο κόστος λειτουργίας του συστήματος, με περαιτέρω συνέπειες τις χαμηλές επιδόσεις που προαναφέρθηκαν.
Άρα, πρόβλημα ”κλειδί» που πρέπει να αντιμετωπισθεί, έστω υπό την πίεση των δανειστών, είναι αυτό της αρχιτεκτονικής του συστήματος. Και αυτό πρέπει να γίνει με τεχνοκρατική επάρκεια, πολιτική και κοινωνική συνεργασία.
Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και η Λαμία είχαν ισχνή (ποσοτικά) συμμετοχή στον Πανεπιστημιακό τομέα και χαμηλή (ποιοτικά) στον Τεχνολογικό τομέα. Το γεγονός αυτό επέδρασε δυσμενώς στις γενικότερες εξελίξεις την Περιφέρεια και τη Λαμία. Η αξιολόγηση των εξελίξεων δείχνει ότι μακροχρονίως η περιοχή υφίσταται τις συνέπειες των υστερήσεών της, στα πεδία της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, της Έρευνας και Καινοτομίας. Είναι γνωστό ότι η εκπαίδευση και πρωτίστως η τριτοβάθμια αποτελεί τον βασικό θεσμικό μηχανισμό παραγωγής, συσσώρευσης και διάχυσης του ανθρώπινου κεφαλαίου. Έχει τεκμηριωθεί, θεωρητικά και εμπειρικά [από ανεξάρτητους ερευνητές και διεθνείς οργανισμούς (OECD, World Bank, κα)], ότι η ποσότητα και κυρίως η ποιότητα  του ανθρωπίνου κεφαλαίου / εκπαιδευτικού  αποθέματος οδηγούν σε αύξηση της παραγωγικότητας όλων των συντελεστών παραγωγής, ελκύουν επενδύσεις, προωθούν την τεχνολογική πρόοδο, την καινοτομία και σε τελική ανάλυση τον ρυθμό μεγέθυνσης – ανάπτυξης της οικονομίας. Η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με την Έρευνα & Τεχνολογική Ανάπτυξη και την Καινοτομία αποτελούν τους βασικούς παράγοντες της βιώσιμης ανάπτυξης. Στον Πίνακα 2 παρουσιάζεται η εξέλιξη του εκπαιδευτικού αποθέματος (educational stock) (των μέσων ετών εκπαίδευσης)  των εργαζομένων στις Περιφέρειες της Ελλάδας (ηλικιακή ομάδα 15-64 ετών).
Πίνακας 2: Εκπαιδευτικό Απόθεμα (Μέσος Αριθμός Ετών Εκπαίδευσης Εργαζομένων)

Περιφέρεια / Έτη
1995
2000
2005
2012
Κατάταξη
(Έτος 2012)
Ανατολική Μακεδονία
& Θράκη
7,65
7,65
8,26
8,82
13
Κεντρική Μακεδονία
9,62
9,89
9,92
10,35
2
Δυτική Μακεδονία
8,92
9,15
9,28
9,76
3
Ήπειρος
8,42
8,72
8,80
9,39
5
Θεσσαλία
8,42
8,90
8,87
9,31
7
Ιόνια Νησιά
7,83
8,09
8,28
9,03
12
Δυτική Ελλάδα
8,32
8,26
8,39
9,32
6
Στερεά Ελλάδα
8,42
8,60
8,80
9,06
11
Αττική
11,31
11,57
11,66
11,83
1
Πελοπόννησος
8,24
8,44
8,78
9,24
9
Βόρειο Αιγαίο
8,61
8,87
9,24
9,70
4
Νότιο Αιγαίο
9,05
8,98
8,91
9,23
10
Κρήτη
8,92
8,75
8,91
9,27
8
Ελλάδα
9,68
9,86
10,01
10,33

Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή. Υπολογισμοί  από τον A. Καραθεόδωρο.
Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι διαχρονικά, όλες οι περιφέρειες της Ελλάδας παρουσιάζουν αύξηση (θετική εξέλιξη) του εκπαιδευτικού αποθέματος των εργαζομένων. Όμως, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας βρίσκεται χαμηλότερα της μέσης τιμής της χώρας και συγκεκριμένα στην 3η θέση από το τέλος.  
Ειδικότερα, όσον αφορά την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, είτε την προσεγγίσουμε με τα ποσοστά εγγραφών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, Πίνακας 3) είτε με τα ποσοστά των εργαζομένων που κατέχουν Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (Πίνακας 4) τα στοιχεία δείχνουν υστερήσεις της περιφέρειας. 

Πίνακας 3: Ποσοστά εγγραφών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (%)


1995
1998
2001
2004
2007
2010
2012
Μέσος Όρος
Κατάταξη
Ανατολική Μακεδονία & Θράκη
11
16
31
38
37
42
45
31,00
6
Κεντρική Μακεδονία
23
25
36
42
41
41
42
35,60
4
Δυτική Μακεδονία
14
18
48
59
56
62
66
44,80
2
Θεσσαλία
18
26
58
61
61
66
77
52,07
1
Ήπειρος
9
13
28
32
32
34
39
26,63
8
Ιόνιοι Νήσοι
9
6
7
19
27
42
47
19,48
11
Δυτική Ελλάδα
17
21
44
53
49
53
56
41,64
3
Στερεά Ελλάδα
8
11
21
24
27
33
36
22,19
9
Αττική
20
22
27
29
30
32
33
27,51
7
Πελοπόννησος
2
5
9
14
15
17
20
11,20
12
Βόρειο Αιγαίο
4
5
20
25
28
39
38
22,11
10
Νότιο Αιγαίο
2
2
5
7
9
11
11
6,34
13
Κρήτη
15
18
32
42
43
46
52
34,46
5
Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή. Υπολογισμοί  από τον A. Καραθεόδωρο.





Πίνακας 4: Ποσοστά εργαζομένων που κατέχουν Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (%)



1995
1998
2001
2004
2007
2010
2012
Μέσος Όρος
Κατάταξη
Ανατολική Μακεδονία & Θράκη
8
10
10
11
14
15
16
11,69
9
Κεντρική Μακεδονία
14
16
17
19
20
21
24
18,13
2
Δυτική Μακεδονία
10
12
11
14
15
15
16
12,84
6
Θεσσαλία
10
13
16
16
16
16
17
14,96
3
Ήπειρος
10
13
14
14
17
18
19
14,81
4
Ιόνιοι Νήσοι
6
9
11
9
10
11
12
10,02
12
Δυτική Ελλάδα
8
11
10
13
17
16
16
12,54
7
Στερεά Ελλάδα
7
8
9
11
11
13
14
10,46
11
Αττική
20
21
21
24
24
27
32
23,65
1
Πελοπόννησος
7
10
11
13
12
11
13
10,96
10
Βόρειο Αιγαίο
9
13
11
17
16
14
17
13,29
5
Νότιο Αιγαίο
7
7
9
10
12
10
12
9,41
13
Κρήτη
10
10
10
15
15
13
13
12,17
8











Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή. Υπολογισμοί  από τον A. Καραθεόδωρο.

Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, όπως άλλωστε είναι αναμενόμενο λόγω των χαμηλών επιδόσεων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση είχε χαμηλές επιδόσεις στην Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη (R&D) και την Καινοτομία., [ειδικότερα: στο ΤΕΙ (2 ΤΕΙ πριν το 2014) οι επιδόσεις υπήρξαν αναιμικές (διαθέσιμα στοιχεία), στα 1-2 Πανεπιστημιακά Τμήματα υπήρξαν ικανοποιητικές αλλά η ποσότητα ήταν μικρή και στις επιχειρήσεις ανύπαρκτες έως ισχνές]. Κρίσιμης σημασίας έλλειμμα η μη ύπαρξη Ερευνητικού Κέντρου [ευθύνη για τη μη διεκδίκηση υλοποίησης της σχετικής απόφασης του 2014]. Οι χαμηλές επιδόσεις της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας στην Έρευνα και την Καινοτομία αποτυπώνονται στους Πίνακες 5, 6 και 7.

Πίνακας 5: Αριθμός Εργαζομένων σε Έρευνα & Ανάπτυξη ανά Περιφέρεια


1989
1991
1993
1995
1997
2003
2005
2011
2013
Ανατολική Μακεδονία
 & Θράκη
279
346
627
732
778
989
1.023
1.509
1.925
Κεντρική Μακεδονία
1.721
1.868
3.119
3.485
4.100
4.994
6.105
6.347
6.822
Δυτική Μακεδονία
41
167
35
132
522
185
154
639
473
Θεσσαλία
201
184
219
344
386
1.173
800
2.165
1.676
Ήπειρος
286
306
400
433
812
752
1.037
1.141
1.517
Ιόνιοι Νήσοι
31
68
47
65
204
110
149
206
327
Δυτική Ελλάδα
590
620
1.010
1.192
1.472
2.371
2.075
2.133
2.352
Στερεά Ελλάδα
138
199
254
415
240
311
489
749
777
Αττική
5.247
6.036
7.302
8.811
9.157
18.495
18.583
16.137
20.243
Πελοπόννησος
49
112
106
124
307
209
562
864
879
Βόρειο Αιγαίο
19
40
100
119
434
251
269
754
627
Νότιο Αιγαίο
80
16
141
95
99
191
147
599
520
Κρήτη
706
943
1.188
1.625
1.662
1.914
2.211
3.671
4.051
Πηγή: Eurostat.

Πίνακας 6: Δαπάνες για Έρευνα & Ανάπτυξη ανά Κάτοικο και ανά Περιφέρεια


1989
1991
1993
1995
1997
2003
2005
2011
2013
Ανατολική Μακεδονία
& Θράκη
15,4
23,7
26,3
33,8
47,5
47,4
43,5
75,6
70,8
Κεντρική Μακεδονία
24,4
40,7
43,8
53,8
69,2
81,6
85,1
100,4
95,8
Δυτική Μακεδονία
4,1
2,9
16,8
40,9
8,8
29,2
17,4
53,7
63,3
Θεσσαλία
4,1
9,5
13,6
12,7
29,3
35,9
40,4
56,7
67,8
Ήπειρος
15,9
25,4
30,4
49,4
76,9
70,6
87,1
110,7
115,9
Ιόνιοι Νήσοι
3,3
7,7
7,3
17,8
12,5
13,7
24,2
29,4
39,2
Δυτική Ελλάδα
20,7
30,7
35,8
50,1
80,7
89,4
94,9
117,1
116,8
Στερεά Ελλάδα
17,8
15,9
30
18,7
30,2
11,1
30,5
68,5
63
Αττική
40,8
53,6
60,9
70,2
108,5
140,3
172,2
193,9
209,6
Πελοπόννησος
4,4
5,8
8,9
17,3
47,2
15,8
42,4
39,6
52,5
Βόρειο Αιγαίο
4,7
13,8
19,1
32,9
23,2
48,5
61,9
71,3
107,3
Νότιο Αιγαίο
5,3
15,9
9,7
6,9
6,9
16,3
24,3
35,2
44,8
Κρήτη
49,9
59,4
64,2
94,7
112,7
124,9
146,9
169,2
191,5
Ελλάδα
25,7
35,9
41,5
51
74
89,6
105,2
125,1
133,2
Πηγή: Eurostat. Τα ποσά είναι €/κάτοικο.

Πίνακας 7: Καινοτομία ανά Περιφέρεια [Αριθμός ευρεσιχνιών / κάτοικο] (%)


1995
1998
2001
2004
2007
2010
2012
Ρυθμός Μεταβολής
Κατάταξη
Ανατολική Μακεδονία & Θράκη
0,16
0,19
0,10
0,13
0,23
0,20
0,16
0,27
12
Κεντρική Μακεδονία
0,37
0,28
0,43
0,36
0,74
0,72
0,56
2,42
8
Δυτική Μακεδονία
0,21
0,10
0,14
0,21
0,31
0,73
0,39
3,79
5
Θεσσαλία
0,09
0,21
0,29
0,23
0,44
0,23
0,41
9,26
1
Ήπειρος
0,15
0,20
0,18
0,40
0,38
0,50
0,47
7,00
2
Ιόνιοι Νήσοι
0,20
0,30
0,39
0,10
0,34
0,19
0,14
-2,02
13
Δυτική Ελλάδα
0,21
0,13
0,21
0,20
0,53
0,43
0,38
3,46
6
Στερεά Ελλάδα
0,22
0,16
0,27
0,13
0,31
0,61
0,32
2,31
9
Αττική
0,67
0,75
0,87
0,71
1,07
0,97
0,85
1,38
11
Πελοπόννησος
0,17
0,12
0,20
0,19
0,36
0,22
0,22
1,49
10
Βόρειο Αιγαίο
0,10
0,05
0,10
0,35
0,35
0,30
0,30
6,62
3
Νότιο Αιγαίο
0,14
0,07
0,26
0,19
0,37
0,33
0,42
6,53
4
Κρήτη
0,31
0,54
0,60
0,60
0,49
0,45
0,52
3,23
7
Πηγή: Eurostat.
Προφανώς το πρόβλημα των χαμηλών επιδόσεων της Περιφέρειας και της Λαμίας δεν λύνεται με μετονομασίες υφιστάμενων δομών που έχουν μέρος της ευθύνης για τα χαμηλά αποτελέσματα. Το πρόβλημα λύνεται με τη δημιουργία νέων ισχυρών και ποιοτικών δομών και τη σημαντική βελτίωση των επιδόσεων των παλαιών.
Τα στοιχεία του επόμενου Πίνακα 8 παρουσιάζουν την εξέλιξη του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) ανά εργαζόμενο, κατά την εξεταζόμενη χρονική περίοδο, στις περιφέρειες της χώρας.
Πίνακας 8: Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ανά Εργαζόμενο, στις Περιφέρειες της χώρας,   
                   (σταθερές τιμές του 2010 σε ευρώ). 


1995
1998
2001
2004
2007
2010
2012
Ρυθμός Μεταβολής
1995-2012
Κατάταξη
Ανατολική Μακεδονία & Θράκη
27.931 €
30.506 €
35.457 €
39.159 €
39.337 €
39.109 €
33.707 €
1,11%
3
Κεντρική Μακεδονία
34.585 €
40.905 €
39.551 €
43.217 €
44.182 €
39.772 €
37.975 €
0,55%
6
Δυτική Μακεδονία
38.405 €
43.634 €
45.954 €
54.699 €
51.906 €
47.623 €
49.081 €
1,45%
2
Θεσσαλία
30.866 €
37.699 €
38.904 €
40.183 €
39.862 €
37.130 €
32.599 €
0,32%
7
Ήπειρος
34.180 €
35.606 €
38.419 €
39.838 €
41.276 €
35.174 €
32.987 €
-0,21%
11
Ιόνιοι Νήσοι
30.209 €
36.253 €
46.323 €
48.690 €
51.647 €
43.261 €
35.426 €
0,94%
4
Δυτική Ελλάδα
36.364 €
36.381 €
36.941 €
44.021 €
43.709 €
38.861 €
35.777 €
-0,10%
9
Στερεά Ελλάδα
65.669 €
65.931 €
55.832 €
53.350 €
51.391 €
44.207 €
42.462 €
-2,53%
13
Αττική
37.421 €
37.663 €
57.351 €
61.443 €
67.339 €
60.199 €
56.533 €
2,46%
1
Πελοπόννησος
32.278 €
39.917 €
40.588 €
43.706 €
44.890 €
39.552 €
36.618 €
0,74%
5
Βόρειο Αιγαίο
40.020 €
44.547 €
41.290 €
41.888 €
46.763 €
43.003 €
37.314 €
-0,41%
12
Νότιο Αιγαίο
40.243 €
47.311 €
54.811 €
57.319 €
58.762 €
50.104 €
41.835 €
0,23%
8
Κρήτη
34.712 €
35.857 €
37.368 €
43.006 €
43.223 €
38.915 €
33.992 €
-0,12%
10
Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή. Υπολογισμοί  από τον A. Καραθεόδωρο.
Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας είχε την χαμηλότερη επίδοση, μεταξύ των 13 Περιφερειών της χώρας, κατά την εξεταζόμενη περίοδο. Δηλαδή, τα ευρήματα επαληθεύουν την οικονομική θεωρία. Οι αιτιώδεις σχέσεις μεταξύ της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ποσότητας και πρωτίστως ποιότητας), της Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης, της Καινοτομίας, της Συνολικής Παραγωγικότητας, της Μεγέθυνσης – Ανάπτυξης της οικονομίας, είναι θεωρητικά και εμπειρικά  τεκμηριωμένες. Συνεπώς, όπως αναμενόταν, οι χαμηλές επιδόσεις της Περιφέρειας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, την Έρευνα και την Καινοτομία έχουν επιπτώσεις στο ρυθμό του ΑΕΠ (δηλαδή στην παραγωγή πλούτου) της περιφέρειας.

Δηλαδή, αποκαλύπτεται ότι ένα μέρος των όχι καλών επιδόσεων της περιφέρειας οφείλεται στις χαμηλές επιδόσεις της στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, την Έρευνα και την Καινοτομία. Όποιοι στο πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής, θέλουν να αγνοούν τις υποδείξεις των σχετικών «θεωρημάτων», ζημιώνουν την προοπτική της περιοχής και τη χώρα.  
Και όλα αυτά συνέβησαν παρά το γεγονός ότι η Περιφέρεια Στερεάς έχει συγκριτικά με τις άλλες περιφέρειες, σημαντική έκταση, μέσο πληθυσμό αλλά χαμηλή πυκνότητα, όπως δείχνουν τα στοιχεία του Πίνακα 9.
Πίνακας 9: Περιφέρειες, Έδρες, Έκταση, Πληθυσμός, Πυκνότητα.

Περιφέρεια
Έδρα
Έκταση (km2)
Πληθυσμός (κάτοικοι)
Πυκνότητα Πληθυσμού (κάτοικοι/km2)
1
Ανατολική Μακεδονία  &Θράκη
Κομοτηνή
14.157
606.170
42,82
2
Κεντρική Μακεδονία
Θεσσαλονίκη
18.811
1.874.590
99,66
3
Δυτική Μακεδονία
Κοζάνη
9.451
282.120
29,85
4
Ήπειρος
Ιωάννινα
9.203
336.650
36,58
5
Θεσσαλία
Λάρισα
14.037
730.730
52,06
6
Ιόνιοι Νήσοι
Κέρκυρα
2.307
206.470
89,50
7
Δυτική Ελλάδα
Πάτρα
11.350
680.190
59,93
8
Στερεά Ελλάδα
Λαμία
15.549
546.870
35,17
9
Αττική
Αθήνα
3.808
3.812.330
1.001,11
10
Πελοπόννησος
Τρίπολη
15.490
581.980
37,57
11
Βόρειο Αιγαίο
Μυτιλήνη
3.836
197.810
51,57
12
Νότιο Αιγαίο
Ερμούπολη
5.286
308.610
58,38
13
Κρήτη
Ηράκλειο
8.336
621.340
74,54
Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή. Υπολογισμοί  από τον A. Καραθεόδωρο.

Συμπερασματικά: Η αξιολόγηση των στοιχείων και των ευρημάτων αποκαλύπτει ότι η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, ως προς τα προαναφερθέντα κρίσιμης σημασίας για την ισχύ της μεγέθη, έχει διαχρονικά σχετικά χαμηλές επιδόσεις.
Μπορεί να λεχθεί ότι η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, με το χαμηλό εκπαιδευτικό απόθεμα του πληθυσμού, την ισχνή ποσοτική και ποιοτική συμμετοχή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, την Έρευνα και την Καινοτομία δεν μπόρεσε μέχρι σήμερα, να πετύχει μια καλή προσέγγιση της δυνητικής Μεγέθυνσης - Ανάπτυξης της Οικονομίας της, της Απασχόλησης και της Κοινωνικής Συνοχής.
Ως εκ τούτου λοιπόν, η Λαμία και η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας δεν μπορεί παρά να είναι ανοικτές σε συστηματικές συζητήσεις για τον εξ-ορθολογισμό του εθνικού χάρτη της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, διεκδικώντας βεβαίως την εφαρμογή ενιαίων κριτηρίων και ισοβαρή συμμετοχή τους σε αυτόν ή το ρεαλιστικό κλείσιμο της ψαλίδας που τις χωρίζει από τις άλλες περιφέρειες και τις έδρες τους. Η κατάσταση αυτή, πρέπει με γρήγορους ρυθμούς να διορθωθεί, επί της ουσίας. Ακρογωνιαίος λίθος η διασφάλιση και συνεχής προώθηση της ποιότητας των δομών της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, ο κ Υπουργός Παιδείας, υπό την πίεση των δανειστών, άνοιξε και πάλι το θέμα της αρχιτεκτονικής της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Όμως, κατά την άποψή μας, το άνοιξε πρόχειρα, αποσπασματικά, χωρίς καθαρούς στόχους, ενιαία κριτήρια και στρατηγική. Ο κ Υπουργός, αν θέλει να προκύψει λύση και αυτή να έχει χρονική διάρκεια και απόδοση, θα πρέπει με σαφήνεια να παρουσιάσει τουλάχιστον το στόχο, τις αρχές και τα κριτήρια της νέας εθνικής αρχιτεκτονικής της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, της Έρευνας και Καινοτομίας. Δεν είναι δυνατόν να γίνει τεχνοκρατικός, κοινωνικός και πολιτικός διάλογος ουσίας με αναπάντητα ερωτήματα όπως: 
Πόσα συνολικά Τριτοβάθμια Ιδρύματα θα έχει η χώρα; Θα έχει μόνο Πανεπιστήμια – Πολυτεχνεία; Ο Τεχνολογικός τομέας θα κλείσει; Όλα τα ΤΕΙ θα ενταχθούν στα Πανεπιστήμια και με ποιες διαδικασίες; Τα Τριτοβάθμια Ιδρύματα θα είναι μονοπολικά ή πολυπολικά; Που θα έχουν έδρες; Με ποια κριτήρια θα αναπτυχθούν οι πόλοι, στα διάφορα σημεία;
Εκτιμούμε ότι ο κ. Υπουργός, με τις κινήσεις του δημιουργεί ένα θολό τοπίο και συντηρεί τις συνθήκες ώστε, λίγο νωρίτερα ή λίγο αργότερα, το πρόβλημα της αρχιτεκτονικής να ανακύψει και πάλι. Η πρόσφατη απόφαση δημιουργίας ενός ακόμη ογκώδους Πανεπιστημίου στην περιφέρεια Αττικής δεν αποτελεί κίνηση προς την ορθή κατεύθυνση.
Η περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και η Λαμία, δεν είναι δυνατόν να αξιολογήσουν σοβαρά τις λύσεις που κυκλοφορούν, χωρίς να έχουν τις θέσεις του κ. Υπουργού ως προς τα ερωτήματα αυτά. Οι αποσπασματικές λύσεις, οι τοπικιστικές ή κλαδικές προσεγγίσεις, δεν οδηγούν σε ωφέλιμες και σταθερές λύσεις. Εμείς, παρ’ όλη τη «δημιουργική ασάφεια» θα καταθέσουμε κάποιες σκέψεις στο πλαίσιο σεναρίων.
Κατά την πεποίθησή μας, θεμελιακά, η Περιφέρεια Στερεάς και η έδρα της η Λαμία θα πρέπει να στηρίξουν εθνικό σχέδιο το οποίο να προωθεί την πιο ορθολογική από-συγκέντρωση  του συστήματος της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και την ισοβαρή συμμετοχή των περιφερειών και των εδρών τους στον εθνικό χάρτη. Οφείλουν να αναγνωρίσουν προτεραιότητα μόνο στις ακριτικές περιφέρειες της χώρας και τις Περιφέρειες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Να στηρίξουν πολιτικές που να διασφαλίζουν την ποιότητα και την διεθνή ανταγωνιστικότητα του/των Τριτοβάθμιου/-ων Ιδρυμάτων που θα λειτουργεί/-ουν εντός των ορίων τους. Δημαγωγίες, λαϊκισμοί και «κουτοπονηριές» σε αυτή την προσπάθεια η οποία θα επηρεάσει μακροχρονίως τις εξελίξεις δεν έχουν θέση. 
Με δεδομένες τις διαχρονικές επιθυμίες, τα διαχρονικά λάθη, τις τωρινές ασάφειες και τους περιορισμούς, ο στόχος για ποιοτική Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση, Έρευνα και Καινοτομία στη Στερεά / Λαμία, στην παρούσα φάση, μπορεί να επιτευχθεί μέσα από δύο δρόμους.   
Πρώτος δρόμος: Ο δρόμος της καρδιάς μας.  Η άμεση επανίδρυση και με γρήγορους ρυθμούς συγκρότηση του Πανεπιστημίου Στερεάς πάνω στην υφιστάμενη Σχολή Θετικών Επιστημών  (με συγκρότηση 2 ακόμη τμημάτων στην υφιστάμενη Σχολή,  δεύτερης σχολής στη Λαμία με 1-2 τμήματα και σε άλλο σημείο της Περιφέρειας Σχολή με 2 τμήματα. Σημειώνεται όμως ότι η τοπική δυστοκία και ευθύνη για την μη ενίσχυση των υποδομών της Σχολής στη Λαμία, αδυνατίζει τη θέση της Λαμίας. Αν το Υπουργείο Παιδείας καταλήξει ότι  τα Πανεπιστήμια της χώρας θα είναι περισσότερα των 15-17 και οι άλλες 12 περιφέρειες της χώρας έχουν Πανεπιστήμιο / α, τότε η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και η Λαμία δεν μπορεί παρά να διεκδικήσουν την επανίδρυση του Πανεπιστημίου Στερεάς. Η ίδρυση και συγκρότησή του πρέπει να γίνει με τους κανόνες και τις διαδικασίες συγκρότησης των Πανεπιστημίων, ώστε να διασφαλισθεί η ποιότητα και η διεθνώς ανταγωνιστική παρουσία του. Η μηχανιστική  μετονομασία του ΤΕΙ Στερεάς σε Πανεπιστήμιο Στερεάς, δεν αποτελεί λύση και δεν θα βοηθήσει την Περιφέρεια. Άλλωστε απορρίπτεται ως ενδεχόμενο, μετά από τη δήλωση του κ Υπουργού. Σε περίπτωση γενικής κατάργησης του θεσμού των ΤΕΙ (αποδοχή αποτυχίας του θεσμού;), η ενδεχόμενη ενσωμάτωση του ΤΕΙ στο Πανεπιστήμιο Στερεάς θα πρέπει να γίνει σε δεύτερο στάδιο της συγκρότησης του Πανεπιστημίου, μετά από βελτίωση των επιδόσεών του ΤΕΙ (με μετρήσιμο έργο δημόσια ανακοινώσιμο και όχι δια δηλώσεων στα ΜΜΕ) και τήρηση των ακαδημαϊκών κριτηρίων.
Δεύτερος δρόμος: Ο δρόμος του ρεαλισμού. Η κάλυψη της περιφέρειας Στερεάς από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας / Κεντρικής Ελλάδας, με διευρυμένο μερίδιό της Στερεάς σε σχέση με το τωρινό. Συγκεκριμένα, αν αποφασισθεί κεντρικά τα Πανεπιστήμια στη χώρα να είναι περί τα 15 τότε θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή η κάλυψη της περιφέρειας Στερεάς και φυσικά της Λαμίας, από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας / Κεντρικής Ελλάδας. Βεβαίως, με ίδρυση άμεσα ή μεταφορά και άλλων δυναμικών σχολών (συνολικά τουλάχιστον 4 εκ των οποίων 2 στη Λαμία) και τμημάτων (συνολικά τουλάχιστον 8-10 εκ των οποίων 5-6 στη Λαμία). Η λύση αυτή, οδηγεί σε λειτουργία Πανεπιστημίου στην περιοχή καλής ποιότητας και ικανοποιητικού ακαδημαϊκού κύρους, αφού στις διεθνείς κατατάξεις το εν λόγω Πανεπιστήμιο βρίσκεται σε θέση, περί την 1000η παγκοσμίως. Βεβαίως, πρέπει να προσεχθεί, μήπως το ίδρυμα που θα προκύψει, λόγω μεγέθους, λειτουργεί με αντι-οικονομίες κλίμακας (diseconomies of scale).
Σε περίπτωση επιλογής αυτής της πορείας θα πρέπει να επιδιωχθεί η επανίδρυση και λειτουργία, με έδρα τη Λαμία, του «Κέντρου / Ινστιτούτου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας Κεντρικής Ελλάδας» (Στερεάς & Θεσσαλίας), που είχε ιδρυθεί το 2014. 
Κλείνοντας, υπογραμμίζουμε την ανάγκη η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και η Λαμία, με όραμα, στρατηγικό σχέδιο, σύνεση και ρεαλισμό, να διαμορφώσουν στέρεα τα σύγχρονα «κλειδιά» με τα οποία θα ανοίξουν την πύλη προς ένα μέλλον με βιώσιμη ανάπτυξη, απασχόληση, κοινωνική συνοχή και ισχυρή παρουσία σε εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή κλίμακα. 


*Ομοτ. Καθηγητής Οικονομικής Αξιολόγησης Επενδύσεων & Πολιτικών στην Εκπαίδευση, τη Δια Βίου Μάθηση και την Έρευνα, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Πρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Οικονομικών της Εκπαίδευσης & Δια Βίου Μάθησης, της Έρευνας & Καινοτομίας. Μέλος Ευρωπαϊκού Δικτύου Ειδικών στα Οικονομικά της Εκπαίδευσης.
** Διπλ. Εφαρμοσμένων Μαθηματικών & Φυσικών Επιστημών, ΕΜΠ. MSc Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής, ΟΠΑ. Υποψ. PhD, Οικονομικών του Ανθρώπινου Κεφαλαίου, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο